Przejdź do zawartości

Mark Rutte

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Mark Rutte
Ilustracja
Mark Rutte (2023)
Data i miejsce urodzenia

14 lutego 1967
Haga

Sekretarz generalny NATO
Okres

od 1 października 2024

Poprzednik

Jens Stoltenberg

Premier Holandii
Okres

od 14 października 2010
do 2 lipca 2024

Przynależność polityczna

Partia Ludowa na rzecz Wolności i Demokracji

Poprzednik

Jan Peter Balkenende

Następca

Dick Schoof

Lider Partii Ludowej na rzecz Wolności i Demokracji
Okres

od maja 2006
do sierpnia 2023

Poprzednik

Jozias van Aartsen

Następca

Dilan Yeşilgöz-Zegerius

podpis
Odznaczenia
Kawaler Krzyża Wielkiego Orderu Lwa Niderlandzkiego (Holandia) Order Australii (cywilny) Order Zasługi Republiki Włoskiej I Klasy
Multimedia w Wikimedia Commons
Cytaty w Wikicytatach

Mark Rutte (wym. [ˈmɑrk ˈrʏtə]; ur. 14 lutego 1967 w Hadze[1]) – holenderski polityk, parlamentarzysta, w latach 2006–2023 lider Partii Ludowej na rzecz Wolności i Demokracji (VVD), w latach 2010–2024 premier Holandii, od 2024 sekretarz generalny NATO.

Życiorys

[edytuj | edytuj kod]

Działalność zawodowa, partyjna i parlamentarna

[edytuj | edytuj kod]

W 1984 został absolwentem szkoły średniej, a w 1992 ukończył historię na Uniwersytecie w Lejdzie. Studia łączył z działalnością w Jongeren Organisatie „Vrijheid en Democratie”, organizacji młodzieżowej VVD, której był przewodniczącym w latach 1988–1991[2][3].

W latach 1992–1997 i 2000–2002 był menedżerem ds. zasobów ludzkich w koncernie Unilever, od 1997 do 2000 zatrudniony w Van den Bergh Nederland, spółce powiązanej z poprzednim pracodawcą, w 2002 był dyrektorem ds. zasobów ludzkich w IgloMora Groep, również spółce córce Unilevera[2].

22 lipca 2002 został mianowany sekretarzem stanu spraw społecznych i pracy w pierwszym gabinecie Jan Petera Balkenendego. Stanowisko zajmował do 17 czerwca 2004, również w drugim rządzie tego premiera. W 2003 po raz pierwszy wybrany w skład Tweede Kamer, niższej izby Stanów Generalnych. 17 czerwca 2004 został sekretarzem stanu ds. szkolnictwa wyższego i nauki. W marcu 2006 aktywnie uczestniczył w kampanii VVD w czasie wyborów lokalnych[2].

31 maja 2006 na zjeździe Partii Ludowej na rzecz Wolności i Demokracji został wybrany na nowego lidera ugrupowania, zdobywając 51,5% głosów delegatów. 27 czerwca 2006 zrezygnował ze stanowiska sekretarza stanu, po czym powrócił do pełnienia mandatu deputowanego. Został przewodniczącym frakcji poselskiej VVD w Tweede Kamer[2]. W wyborach parlamentarnych w listopadzie 2006 Partia Ludowa na rzecz Wolności i Demokracji zajęła pod jego przewodnictwem czwarte miejsce i znalazła się w opozycji. Mark Rutte jako lider listy wyborczej (lijsttrekker) ponownie uzyskał mandat poselski, który utrzymywał w 2010, 2012[2], 2017[4] i 2021[5].

Premier

[edytuj | edytuj kod]

W wyborach parlamentarnych w czerwcu 2010 VVD odniosła zwycięstwo, zdobywając 31 mandatów w parlamencie. Markowi Rutte jako liderowi zwycięskiego ugrupowania przypadła rola sformowania nowego gabinetu. W czasie kampanii wyborczej jego partia opowiadała się za zdecydowanymi cięciami wydatków publicznych (co najmniej 20 mld euro w ciągu 4 lat), ograniczaniem wydatków na administrację, podniesieniem wieku emerytalnego i redukcją zasiłków dla imigrantów[6][7].

9 sierpnia 2010 VVD podjęła rozmowy koalicyjne z Apelem Chrześcijańsko-Demokratycznym (CDA) oraz Partią Wolności (PVV). Załamały się one jednak na początku września, po miesiącu negocjacji, na skutek sprzeciwu części członków CDA wobec niektórych postulatów PVV, które uznali za zbyt radykalne[8]. 29 września 2010 trzy strony uzgodniły jednak porozumienie na rzecz utworzenia mniejszościowego rządu na czele z Markiem Ruttem, złożonego z członków VVD oraz CDA i wspieranego w parlamencie przez PVV. Porozumienie przewidywało ograniczenie wydatków budżetowych o 18 miliardów euro do 2013, zwiększenie liczby funkcjonariuszy policji, zaostrzenie przepisów imigracyjnych oraz wprowadzenie w kraju zakazu noszenia burek w miejscach publicznych[9][10]. 2 października 2010 podczas partyjnej konwencji porozumienie koalicyjne ostatecznie zaakceptowali przedstawiciele CDA[11]. 7 października 2010 królowa Beatrycze powierzyła liderowi VVD funkcję formatora celem utworzenia gabinetu[12][13]. Rząd został zaprzysiężony przez królową 14 października 2010. W jego skład obok premiera weszło 11 ministrów (5 z VVD i 6 z CDA)[14][15].

23 kwietnia 2012 Mark Rutte podał się wraz z gabinetem do dymisji na skutek załamania się rozmów koalicji rządzącej z PVV w sprawie redukcji deficytu budżetowego i ustalenia pakietu oszczędnościowego. Na prośbę królowej jego rząd pozostał u władzy do czasu rozpisania przyśpieszonych wyborów[16], które odbyły się we wrześniu 2012. Wybory te ponownie zostały wygrane przez VVD, partia ta zdobyła 41 miejsc w 150-osobowej Tweede Kamer. Tym razem liberałowie zdecydowali się na większościową koalicję z Partią Pracy (PvdA). 5 listopada 2012 drugi rząd na czele z Markiem Ruttem został zaprzysiężony[17]. W gabinecie poza premierem znalazło się po 6 ministrów z każdego ugrupowania.

W wyborach z marca 2017 ugrupowanie Marka Ruttego utraciło 8 z 41 mandatów, jednak po raz trzeci z rzędu odniosło wyborcze zwycięstwo[4] Do uzyskania nowej większości 76 miejsc w Tweede Kamer konieczne było zawarcie koalicji przez co najmniej cztery partie. Początkowo rozmowy nad powołaniem nowego rządu dotychczasowego premiera prowadziły VVD, CDA, D66 i Zielona Lewica (GL), zakończyły się one jednak niepowodzeniem w maju[18]. Miejsce GL w negocjacjach zajęła wówczas Unia Chrześcijańska (CU). Rozmowy podjęto w czerwcu, wznowiono po kilkutygodniowej przerwie w sierpniu[19]. 9 października ogłoszono zawarcie porozumienia o utworzeniu koalicji rządowej obejmującej VVD, CDA, D66 i CU[20]. Proponowany skład rządu ogłoszono około dziesięciu dni później[21]. Trzeci gabinet Marka Ruttego został zaprzysiężony i rozpoczął urzędowanie 26 października 2017[22].

15 stycznia 2021 Mark Rutte podał swój rząd do dymisji. Motywował to przyjęciem politycznej odpowiedzialności za nieprawidłowe działanie organów administracji skarbowej, które od 2012 bezzasadnie oskarżyły wiele rodzin o wyłudzanie zasiłków na dzieci[23][24]. Zadeklarował pozostanie na czele gabinetu do czasu wyłonienia nowego rządu po zaplanowanych na marzec 2021 wyborach, a także pozostanie liderem VVD i ponownym kandydatem swojej partii na premiera[24]. W wyborach tych jego ugrupowanie ponownie zajęło pierwsze miejsce (34 mandaty)[5]. Negocjacje nad nową koalicją trwały przez szereg miesięcy. Ostatecznie VVD, CDA, D66 i CU zdecydowały się na odnowienie porozumienia, w konsekwencji 10 stycznia 2022 powstał czwarty rząd Marka Ruttego[25]. Koalicja rozpadła się w związku z niemożnością uzyskania porozumienia co do polityki azylowej[26]; 7 lipca 2023 premier ogłosił dymisję gabinetu[27]. 10 lipca tego samego roku ogłosił rezygnację z aktywności politycznej[28]. W sierpniu tego samego roku na funkcji lidera politycznego VVD zastąpiła go Dilan Yeşilgöz-Zegerius[29].

W czerwcu 2024 został kandydatem na sekretarza generalnego NATO[30]. W tym samym miesiącu został wybrany na to stanowisko z kadencją od października 2024[31].

Funkcję premiera Holandii sprawował do 2 lipca 2024, gdy kilka miesięcy po wyborach z listopada 2023 został powołany nowy gabinet, na czele którego stanął Dick Schoof[32][33]. Zgodnie z wcześniejszymi ustaleniami 1 października 2024 rozpoczął urzędowanie na stanowisku sekretarza generalnego NATO[34].

Odznaczenia

[edytuj | edytuj kod]

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]
  1. ↑ Ten things you didn't know about prime minister Mark Rutte. dutchnews.nl, 3 listopada 2015. [dostęp 2016-09-09]. (ang.).
  2. ↑ a b c d e Mark Rutte. [dostęp 2016-09-09]. (niderl.).
  3. ↑ Mark Rutte: Prime Minister, Minister of General Affairs. government.nl. [dostęp 2016-09-09]. (ang.).
  4. ↑ a b Tweede Kamerverkiezingen 2017 (voorlopige samenstelling). parlement.com. [dostęp 2017-03-16]. (niderl.).
  5. ↑ a b Samenstelling Tweede Kamer na de verkiezingen van 17 maart 2021 – totaaloverzicht. parlement.com. [dostęp 2021-03-24]. (niderl.).
  6. ↑ Surge for Dutch anti-Islam Freedom Party. bbc.com, 10 czerwca 2010. [dostęp 2016-09-09]. (ang.).
  7. ↑ At-a-glance: Dutch election rivals. bbc.com, 10 czerwca 2010. [dostęp 2016-09-09]. (ang.).
  8. ↑ Dutch coalition talks collapse as Geert Wilders quits. bbc.com, 4 września 2010. [dostęp 2010-10-13]. (ang.).
  9. ↑ Islamic veil ban in Dutch coalition deal. bbc.com, 30 września 2010. [dostęp 2010-10-13]. (ang.).
  10. ↑ Dutch government pact bans burqa. reuters.com, 30 września 2010. [dostęp 2010-10-13]. (ang.).
  11. ↑ Dutch party gives nod to coalition deal with Wilders. bbc.com, 2 października 2010. [dostęp 2010-10-13]. (ang.).
  12. ↑ Centre-right leader Mark Rutte new Dutch PM. rnw.org, 8 października 2010. [dostęp 2010-10-13]. (ang.).
  13. ↑ Dutch queen OKs government backed by Geert Wilders. bbc.com, 8 października 2010. [dostęp 2010-10-13]. (ang.).
  14. ↑ New cabinet to be sworn in Thursday. dutchnews.nl, 13 października 2010. [dostęp 2010-10-13]. (ang.).
  15. ↑ Dutch government sworn in but lacks reform mandate. reuters.com, 14 października 2010. [dostęp 2010-10-14]. (ang.).
  16. ↑ Premier Holandii podał się do dymisji. tvn24.pl, 23 kwietnia 2012. [dostęp 2012-04-23].
  17. ↑ Formatiedagboek 2012. nos.nl, 5 listopada 2012. [dostęp 2016-09-06]. (niderl.).
  18. ↑ Dutch four-way coalition talks collapse over migration. bbc.co.uk, 16 maja 2017. [dostęp 2017-10-26]. (ang.).
  19. ↑ Dutch government talks near finish line: report. politico.eu, 4 sierpnia 2017. [dostęp 2017-10-26]. (ang.).
  20. ↑ Dutch government coalition deal receives parliamentary backing. politico.eu, 10 października 2017. [dostęp 2017-10-26]. (ang.).
  21. ↑ Het is officieel: dit worden de nieuwe ministers en staatssecretarissen van Rutte III. rtlnieuws.nl, 20 października 2017. [dostęp 2017-10-26]. (niderl.).
  22. ↑ Kabinet-Rutte III officieel beëdigd op Paleis Noordeinde. nu.nl, 26 października 2017. [dostęp 2017-10-26]. (niderl.).
  23. ↑ Dutch Rutte government resigns over child welfare fraud scandal. bbc.com, 15 stycznia 2021. [dostęp 2021-01-15]. (ang.).
  24. ↑ a b Rząd Holandii podał się do dymisji. onet.pl, 15 stycznia 2021. [dostęp 2021-01-15].
  25. ↑ Kabinet-Rutte IV. parlement.com. [dostęp 2022-01-10]. (niderl.).
  26. ↑ Kabinet gevallen, geen akkoord over asielmaatregelen. nos.nl, 7 lipca 2023. [dostęp 2023-07-08]. (niderl.).
  27. ↑ Minister-president Rutte biedt ontslag aan van kabinet. rijksoverheid.nl, 7 lipca 2023. [dostęp 2023-07-08]. (niderl.).
  28. ↑ Rutte stopt als partijleider VVD en kondigt vertrek aan uit politiek. nos.nl, 10 lipca 2023. [dostęp 2023-07-10]. (niderl.).
  29. ↑ Dilan Yesilgöz officieel lijsttrekker voor de VVD, geen tegenkandidaten. nos.nl, 14 sierpnia 2023. [dostęp 2023-08-24]. (niderl.).
  30. ↑ Prezydent Rumunii zrezygnował. Tylko jeden kandydat na szefa NATO. polsatnews.pl, 20 czerwca 2024. [dostęp 2024-06-21].
  31. ↑ Malwina Zaborowska: To on zastąpi Stoltenberga. Jest nowy sekretarz generalny NATO. rmf24.pl, 26 czerwca 2024. [dostęp 2024-06-26].
  32. ↑ Kabinet-Schoof. parlement.com. [dostęp 2024-07-02]. (niderl.).
  33. ↑ Holandia ma nowy rząd. Premierem został były szef wywiadu. onet.pl, 2 lipca 2024. [dostęp 2024-07-02].
  34. ↑ Mark Rutte nowym szefem NATO. Jakie są jego atuty i plany?. polskieradio24.pl, 1 października 2024. [dostęp 2024-10-01].
  35. ↑ Besluit van 2 juli 2024, nr. 2024001724, houdende verlening van een onderscheiding aan oud-Minister-President Mark Rutte. officielebekendmakingen.nl, 4 lipca 2024. [dostęp 2024-07-08]. (niderl.).
  36. ↑ Australian Honours Search Facility. Australian Government. [dostęp 2024-06-29]. (ang.).
  37. ↑ Cavaliere di Gran Croce Ordine al Merito della Repubblica Italiana. quirinale.it, 20 grudnia 2022. [dostęp 2024-06-29]. (wł.).
Sekretarze generalni NATO

Premierzy Holandii

Czwarty rząd Marka Ruttego (2022–2024)
W dniu powstania
Późniejsi członkowie

Trzeci rząd Marka Ruttego (2017–2022)
W dniu powstania
Późniejsi członkowie

Drugi rząd Marka Ruttego (2012–2017)
W dniu powstania
Późniejsi członkowie

Pierwszy rząd Marka Ruttego (2010–2012)
W dniu powstania
Późniejsi członkowie

Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Mark_Rutte&oldid=74985385”